Tweestatenleugen

(mijn column uit www.destandaard.be)

Ein­de­lijk is het de­bat over de er­ken­ning van Pa­les­ti­na als staat in Eu­ro­pa en ook in Bel­gië ge­o­pend (DS 3 de­cem­ber) . Ook al gaat het om sym­bo­li­sche mo­ties in par­le­men­ten die niet bin­dend zijn voor re­ge­rin­gen. Vaak wor­den die er­ken­nin­gen ge­kop­peld aan voor­waar­den voor de Pa­les­tij­nen, die dan plots wel au sé­ri­eux ge­no­men wor­den door de re­ge­rin­gen. Zo moe­ten ze het Pa­les­tijn­se ver­zet ver­oor­de­len en Is­ra­ël er­ken­nen als jood­se staat.

Ik ben niet on­der de in­druk. Na­tuur­lijk ben ik niet te­gen de er­ken­ning van de Pa­les­tijn­se staat op zich, maar het is een beet­je raar om iets te er­ken­nen dat niet eens be­staat. Daar­om ben ik eer­der voor­stan­der van een vol­waar­di­ge er­ken­ning van Pa­les­tijn­se rech­ten.

Mijn sym­pa­thie voor die rech­ten komt niet al­leen door mijn et­ni­sche en cul­tu­re­le ban­den met de Pa­les­tij­nen of door het feit dat ik als kind ook on­der Is­ra­ë­li­sche be­zet­ting in Li­ba­non op­groei­de, met al het ge­weld en de ver­ne­de­ring die er­aan ge­kop­peld zijn. Mijn pro­ble­men met die zo­ge­zeg­de twee­sta­ten-‘op­los­sing’ zijn die­per dan dat, en veel­zij­di­ger.

Prin­ci­pi­eel ben ik te­gen ko­lo­ni­a­lis­me, te­gen et­ni­sche zui­ve­ring en te­gen an­de­re mis­da­den te­gen de men­se­lijk­heid, die niet ver­ja­ren of ver­val­len. En Is­ra­ël is ge­bouwd op de fun­da­men­ten van ko­lo­ni­a­lis­me, et­ni­sche zui­ve­ring en mis­da­den te­gen de men­se­lijk­heid. Dat is niet wat ik zeg, dat zeg­gen res­pec­ta­be­le Is­ra­ë­li­sche his­to­ri­ci zo­als Ilan Pap­pé, maar ook Ben­ny Mor­ris (die zelf zi­o­nist is).

Prin­ci­pi­eel ben ik ook te­gen apart­heids­sta­ten waar bur­gers niet ge­lijk zijn voor de wet, waar mu­ren ge­bouwd wor­den om be­vol­kings­groe­pen in een gi­gan­ti­sche open­lucht­ge­van­ge­nis te la­ten le­ven die met ex­treem ge­weld wor­den be­waakt.

Prin­ci­pi­eel ben ik ook te­gen et­nisch-re­li­gi­eu­ze sta­ten waar de ene et­nie su­pe­ri­eur is te­gen­over an­de­re en waar de ene re­li­gie su­pe­ri­eur is te­gen­over an­de­re. Ik ben te­gen zo'n staat in Iran, in Sau­di-Ara­bië, in de ge­bie­den die ge­con­tro­leerd wor­den door IS. Ik ben ook te­gen zo'n staat hier in Eu­ro­pa, en over­al in de we­reld, en ik ver­on­der­stel dat de meer­der­heid on­der ons daar ook te­gen is. Dus waar­om zijn we plots voor een jood­se staat in Pa­les­ti­na? En waar­om is een et­nisch-re­li­gi­eu­ze staat in Pa­les­ti­na plots een goe­de zaak? Wel­ke con­clu­sies kun­nen we trek­ken uit zo'n dub­be­le mo­raal?

Bo­ven­dien, en be­lang­rij­ker, de twee­sta­te­n­op­los­sing is al uit­ge­pro­beerd en ze bleek on­mo­ge­lijk toe te pas­sen. De PLO had be­gin ja­ren ne­gen­tig de Oslo-ak­koor­den on­der­te­kend waar­in ze ca­pi­tu­leer­de en de twee­sta­te­n­op­los­sing aan­vaard­de. Het be­te­ken­de voor de Pa­les­tij­nen een be­zet­te, niet-leef­ba­re staat, on­der de knoet van ba­jo­net­ten van sett­lers in de steeds groei­en­de ne­der­zet­tin­gen, en in de scha­duw van een apart­heids­muur.

De ko­lo­ni­se­ring en de et­ni­sche zui­ve­ring van Pa­les­ti­na gaan maar door. El­ke dag, el­ke mi­nuut wor­den Pa­les­tij­nen met ge­weld uit hun hui­zen ge­zet en ne­men sett­lers die pas uit Eu­ro­pa aan­ge­ko­men zijn hun plaats in. Te­ge­lijk le­ven zes mil­joen Pa­les­tij­nen in vluch­te­lin­gen­kam­pen, in er­bar­me­lij­ke om­stan­dig­he­den. Ze mo­gen niet te­rug naar hun dor­pen of hui­zen, noch naar de Pa­les­tijn­se ge­bie­den die steeds klei­ner wor­den. Wat heeft die ma­gi­sche op­los­sing de Pa­les­tij­nen na 23 jaar op­ge­le­verd? De he­le West­bank is ver­dwe­nen en heeft plaats­ge­ruimd voor nieu­we il­le­ga­le ko­lo­nies. En Ga­za dient nu als een open ge­van­ge­nis die om de twee jaar plat­ge­bom­bar­deerd wordt. Een ech­te far­ce.

De eni­ge uit­weg uit de im­pas­se is een op­los­sing op ba­sis van het Zuid-Afri­kaan­se mo­del. Dat be­te­kent dat bei­de par­tij­en het idee van een zui­ver et­ni­sche staat moe­ten la­ten va­ren om één staat te bou­wen waar al­le bur­gers ge­lijk zijn, waar de vluch­te­lin­gen te­rug naar hun hui­zen kun­nen en de sett­lers af­stand ne­men van het ra­cis­me en van hun pri­vi­le­ges. Een staat waar zi­o­nis­me uit den bo­ze is, net zo­als apart­heid dat van­daag is in Zuid-Afri­ka.

Zo'n op­los­sing zal he­laas niet voor mor­gen zijn. Voor men die pis­te be­wan­delt, moet nog me­ni­ge ron­de in het con­flict ge­stre­den wor­den, vrees ik. Is ze re­a­lis­tisch? In elk ge­val re­a­lis­ti­scher dan de on­mo­ge­lij­ke twee­sta­ten­leu­gen. Is ze recht­vaar­dig? Ze­ker en vast, want ze is ge­ba­seerd op de waar­den en nor­men die we over­al pro­mo­ten, die van een in­clu­sie­ve plu­ra­lis­ti­sche staat van al­le bur­gers. Dat zijn toch de uni­ver­se­le Eu­ro­pe­se waar­den?