Begraven op zee

Dyab Abou Jahjah
(Column verchenen in de krant De Standaard)

Toen ik je zag, in je eeuwige bad, vlottend in je slaap, in je eeuwige wieg, dacht ik dat je moe was en aan het rusten. Ik zag mijn dochter in jou, en dacht: je bent moe, mijn meisje, daarom ben je in slaap gevallen met je kleren aan. Geel en groen en rood, kleuren van de regenboog, zo mooi, als een bloem in de zee, zo mooi maar moe, zo moe.

Mijn lieve schat, laat ons allemaal achter je, want deze wereld verdient je onschuld niet, deze wereld verdient je dromen niet. Kijk niet terug, ga mee in de lichtstralen van de zon die je lichaam warm houden, steek met de zielen van de andere drenkelingen de brug over, naar een spiritueel bestaan, dat misschien bestaat, misschien ook niet. Vergeef me dat ik het niet weet, en dat ik het niet kan beloven. Maar hoe dan ook, waag je kans om rust te vinden bij de bron van liefde die ons heeft gemaakt, als ze bestaat. Of slaap, voor altijd, deze keer zonder dromen, en dus zonder ontgoocheling en zonder leed.

Bij ons, mijn lieve schat, mijn dochter, zijn je dromen sowieso bedrog. Men zegt dat jij en de anderen die met jou in die boot zaten van onze welvaart komen profiteren. Men zegt dat wij niet het OCMW van de hele wereld kunnen zijn. Inderdaad, dat zijn we niet. Afrika is het OCMW van de wereld. Daar hebben wij en de rest van de wereld van geprofiteerd gedurende honderden jaren, en vandaag nog steeds. Afrikaanse rijkdom zit in al onze bankrekeningen. Maar als Afrikanen naar hier willen komen om te ontsnappen aan de oorlog die wij mee voeren, aan de plundering die wij managen, aan de maffiaregimes waarvan wij partners zijn, dan hopen we dat ze in zee sterven. Dan juichen we hun dood toe als een uitkering minder, dan vragen we of het niet mogelijk is om de rest die al hier is ook te laten verdrinken, dan dromen we van genocide.

En, neen, het gaat niet over een paar azijnpissers op sociale media. Sociale media zijn maar een etalage van wat er leeft, althans bij miljoenen mensen die stemmen op de partijen die aan de macht zijn en die een beleid voeren van deportatie en van moordend cynisme. Een medeplichtig beleid dat het aantal doden ziet als een drempel tegen een toevloed van migranten uit conflictgebieden. Mensen die hun leven riskeren om te ontsnappen aan een bijna zekere dood, of een zekere verkrachting of een zekere gevangenschap. Mensen die geen politici zijn en geen activisten, en die niet kunnen aantonen, met naam en voornaam, dat ze zelf geviseerd waren, vervolgd werden en dus de bescherming kunnen genieten van de Conventie van Genève. Wel degelijk mensen die in gevaar zijn, en vluchten, zoals wij van hier zouden vluchten indien we in gevaar waren.

Europa wil 5.000 van die mensen ontvangen. Een land zoals Libanon, een land van veel problemen, van weinig geld en van vier miljoen inwoners, ontvangt bijna twee miljoen vluchtelingen. Europa, een continent met veel landen, met een sterke economie en met 300 miljoen inwoners, debatteert over 5.000 of 10.000 vluchtelingen. Het is zo cynisch dat je niet verder geraakt dan de schok en de vernietigende teleurstelling. Ik kan er zelfs geen debat over voeren. Ik ben boos en ontgoocheld en ik wil dat Europees paspoort van mij in brand steken uit schaamte om het te dragen.

En dan is er het leedvermaak, dat niet beperkt blijft tot een bende leeghoofden op Twitter en Facebook, maar dat te bespeuren valt tussen de lijnen van wat ministers en staatssecretarissen zeggen. En er is de onwil om zelfs drenkelingen te helpen, de onwil van heel Europa om reddingsoperaties op te zetten om op zijn minst de kinderen uit het water te redden, zoals de mannen van de Libische kustwacht dag in dag uit wél proberen te doen, zonder middelen, in een falende staat die uiteenvalt en onder schot van gewapende bendes.

Europa kán ze allemaal redden, het heeft de zeemacht en de middelen om ze allemaal te redden, zelfs wanneer het hen daarna wil terugsturen. Maar Europa kiest ervoor om ze te laten verdrinken.

Ondertussen is jouw lichaam als een bloem uit de zee geplukt. En met jouw lichaam, mijn lieve schat, zal het geloof van veel mensen in de beschaving begraven worden